حکمت نوین اسلامی ( حکمت خودی )

حکمت خودی و فلسفه شرقی در نگاه اقبال لاهوری

علامه اقبال لاهوری نظریه‌پرداز فلسفه و حکمت خودی است که حکمت درآمیخته با درد و عشق و نیز عشق همراه با حکمت و خردورزی و خودباوری را که از ژرفای فطرت، خلقت و حقیقت برخاسته، بیان می‌دارد. پیامدهای چنین حکمتی عبارت‌اند از: حرکت، حرارت، تپش، کوشش، مقاومت، پویایی، رهایی و تعالی: ای خوش آن کو از خودی آیینه ساخت      و اندر آن آیینه عالم را شناخت (16، ص: 428) نقطه‌ی نوری که نام او خودی است            ز...

تجلی جهان‌بینی اسلامی و حکمت ذوقی در حکمت سینوی

احمد بهشتی[1] چکیده این نوشتار نخست، نگاهی کوتاه دارد به لحاظ محتوا و روش به فلسفه مشّاء. آنگاه این سؤال را مطرح میکند که آیا حکمت سینوی عیناً همان فلسفه مشّاء است یا با آن اختلاف دارد؟ با پذیرش اختلاف، این سؤالات مطرح میشود که آیا فلسفه افلاطونی است یا فلسفه نوافلاطونی یا عیناً جهان‌بینی اسلامی است که در آثار شیخ...

علیت در حکمت اسلامی

این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که اصل علیّت با کدامیک از نظامهای فلسفی « اصالت ماهیت»،«تباین موجودات» و «تشکیک وجود» سازگار است؟ و در صورت ابتناء آن به تشکیک وجود چه حکم و تفسیری پیدا می کند؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده باید گفت که علیّت مورد بحث در اینجا همان رابطة وجودی ذاتی میان دو چیز است و فلاسفة اسلامی جهت کشف و اثبات آن، سه راه در پیش گرفته اند: 1) اثبات آن با استناد به ممکن بالذات بود...

ماهیت وحی در حکمت اسلامی

بحثی دربارۀ آیندۀ حکمت اسلامی

  حکمت اسلامی با همۀ تنوعاتش گونه‌ای از مفهومی‌کردنِ دریافت متفکران اسلامی از عالم و آدم است. این سنت به‌مثابة یک مشرب فکری در کنار سایر مشارب فکری در برخی از سرزمین‌های اسلامی، به‌خصوص ایران، پدید آمده و بسط پیدا کرده است. این سنت از آغازِ رویارویی کشورهای اسلامی با عالم جدید، از‌طریق برخی از نمایندگانش با مسائل تفکر جدید درآویخته است. بر‌اساس همین تجارب و افق‌هایی که برای آیندة فرهنگ معاصر قابل...